Διονύσιος,ο "Σκυλόσοφος" και "Κακοδιονύσιος"

romfea.gr
Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος

Με επιτυχία οργανώθηκε η εκδήλωση μνήμης, το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2018, για τα 407 χρόνια από την επανάσταση του Διονυσίου Φιλοσόφου στη Μονή Διχουνίου Ιωαννίνων, απ' όπου ξεκίνησε την επανάστασή του κατά των Τούρκων, που μπορεί να ήταν αποτυχημένη και να δεινοπάθησαν οι Χριστιανοί της Ηπείρου, ωστόσο σηματοδότησε το αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων.

Μετά τη θεία λειτουργία και την επιμνημόσυνη δέηση στην προτομή του επαναστάτη ρασοφόρου, αναφέρθηκε στη ζωή και στη δράση, αλλά και στα διαχρονικά μηνύματά του για το ιδανικό της λευτεριάς, με μια εμπεριστατωμένη ομιλία του, ο επίκουρος καθηγητής Θρησκειολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σταμάτης Πορτελάνος.

Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε ότι Διονύσιος ο Σκυλόσοφος είχε λάβει ικανή μόρφωση, γι' αυτό λεγόταν και φιλόσοφος.

Έζησε κατά τον ΙΣΤ' αιώνα και ήταν επίσκοπος Τρίκκης της Θεσσαλίας.

Ωνομάσθηκε "Σκυλόσοφος" και "Κακοδιονύσιος" για την αποτυχία του κινήματος κατά των Τούρκων.


Ο Διονύσιος, μετά από την καθαίρεσή του από επίσκοπος Τρίκκης, λόγω της πρώτης λαϊκής εξέργεσης, που οργάνωσε, εναντίον της τουρκοκρατίας, το 1601, και αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα μέρη του εξωτερικού και της Ελλάδας, ως απλός μοναχός εγκαταστάθηκε στη μονή του Αγίου Δημητρίου του Διχούνη στη Θεσπρωτία (τώρα η περιοχή ανήκει στα Ιωάννινα).

Κατόρθωσε να εξεγείρει τους χωρικούς της Παραμυθιάς, του Σουλίου και του Μαλακασίου της Πίνδου σε επανάσταση κατά των Τούρκων κατακτητών.

Ο φιλόπατρις ρασοφόρος, επικεφαλής 800 αόπλων χωρικών, με μαχαίρια και αξίνες, ξεκίνησε κατά των Ιωαννίνων.

Τη νύχτα της 11ης Σεπτεμβρίου 1611 μπήκαν στα Γιάννινα, κατέσφαξαν Τούρκους και πυρπόλησαν το κτήριο του τοπάρχου Οσμάν πασά. Η συνέχεια ήταν φρικτή για τον ελληνισμό.

Οι Τούρκοι ξεπέρασαν την ταραχή και τον φόβο τους, οπλίστηκαν και δολοφόνησαν, όχι μόνον τους επαναστάτες, αλλά και πολλούς Χριστιανούς της πόλης.

Το κίνημα καταπνίγηκε στο αίμα. Ο Διονύσιος απέμεινε μόνος και κατέφυγε κάτω από το ναό του αγίου Ιωάννου (αργότερα τζαμί Ασλάν πασά), που υπάρχει σπήλαιο, το οποίο μέχρι σήμερα λέγεται «τρύπα του Σκυλόσοφου».

Το χρονικό αναφέρει ότι προδόθηκε από Εβραίους και συνελήφθη από τους Τούρκους.

Τα αποτελέσματα του άδοξου αυτού εγχειρήματος ήταν ο ίδιος ο Διονύσιος να γδαρεί ζωντανός, ενώ το δέρμα του το γέμισαν με άχυρο και το περιέφεραν από πόλη σε πόλη, μέχρι και αυτή την Κωνσταντινούπολη το μετέφεραν.

Η μονή Διχουνίου καταστράφηκε εντελώς και τα μετόχιά της λεηλατήθηκαν. Πολλοί Χριστιανοί εντελώς άσχετοι και αθώοι εκτελέστηκαν ως δήθεν μυημένοι στην κίνηση.

*** 
Η ιστορική Ιερά Μονή Διχουνίου, το εφαλτήριο του Διονυσίου του Φιλόσοφου, στο δήμο Ζίτσας Ιωαννίνων, δεν έτυχε σχεδόν καμίας συντήρησης και προστασίας τα τελευταία χρόνια, ενώ βρίσκεται σε εκκρεμότητα η μελέτη στερέωσης τουλάχιστον του ναού, που παρουσιάζει εκτεταμένες φθορές και κινδυνεύει με κατάρρευση.

Ο χρόνος της ίδρυσης του πρώτου μοναστηριού είναι άγνωστος, ωστόσο, στη σημερινή του μορφή, σύμφωνα με εντοιχισμένη κεραμίδια χρονολογία, αριστερά και πάνω από την πόρτα του καθολικού του, χτίστηκε το 1763.

Πρωτοκτήτορες του μοναστηριού ήταν οι ιερομόναχοι Ζαχαρίας και Άνθιμος, οι οποίοι εικονίζονται στο δυτικό τοίχο του πρόναου (νότιο μέρος).

Στην εικόνα του κυρίως κτήτορα Ζαχαρία, ο οποίος απεικονίζεται να κρατάει στα χέρια του την εκκλησία, υπάρχει η επιγραφή «Ζαχαρίας ιερομόναχος και ηγούμενος του μοναστηριού και κτήτωρ της αγίας μονής ταύτης», ενώ σ' αυτή του Ανθίμου η επιγραφή: «Άνθιμος ιερομόναχος και ευημερεύοντος της αγίας μονής ταύτης».

Στο εσωτερικό του καθολικού, σώζονται μαυρισμένες και μισοκαταστραμμένες τοιχογραφίες του 18ου αιώνα και στο βόρειο τοίχο του κυρίως ναού είναι αγιογραφημένος ο άγιος Ιωάννης ο εξ Ιωαννίνων.

Το τέμπλο, με εμφανή τα ίχνη από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη, είναι ξυλόγλυπτο με ανάγλυφες κληματαριές, φίδια και άλλες παραστάσεις.