Μια νέα πολιτική πρωτοβουλία στη Γερμανία

ardin-rixi.gr

Η «κόκκινη» Σάρα Βάγκενκνεχτ, αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας της γερμανικής Αριστεράς (die Linke), παρουσίασε πρόσφατα, μαζί με τέσσερα ακόμη ιδρυτικά στελέχη, την «υπερκομματική» «δεξαμενή συλλογής» (Samelbecken) με το όνομα «Aufstehen» («Σηκωθείτε» / «Εξεγερθείτε»), που αισιοδοξεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, ν’ αλλάξει τη χώρα.

του Βασίλη Στοϊλόπουλου από την Ρήξη φ. 146

Στη Γερμανία το πολιτικό κλίμα είναι παγερό και επιθετικό, ενώ οι κοινωνικές ανισότητες πολύ βαθιές, παρά την παρουσιαζόμενη ευημερία στις στατιστικές, με αποτέλεσμα «η ατμομηχανή της Ευρώπης» να πηγαίνει προς μια κατεύθυνση που η πλειονότητα του πληθυσμού της δεν την επιθυμεί. Αυτό που ζούμε είναι μια σοβαρή κρίση της δημοκρατίας, παράδοση κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ε.Ε. και μια πρόδηλη αδυναμία του πολίτη, που νιώθει παραμελημένος, να δράσει ως αυτεξούσιο πολιτικό υποκείμενο. Γεγονός που οδηγεί πολλούς ανθρώπους στην παραίτηση και την αδιαφορία, ενώ σε πολλούς άλλους προκαλεί οργή που αποτελεί το πρόσφορο έδαφος για να θεριέψει το μίσος και η έλλειψη ανεκτικότητας.
Με τέτοιες σκληρές διαπιστώσεις, που αντανακλούν όμως την άποψη πολύ μεγάλης μερίδας της γερμανικής κοινωνίας, η «κόκκινη» Σάρα Βάγκενκνεχτ, αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας της γερμανικής Αριστεράς (die Linke), παρουσίασε πρόσφατα, μαζί με τέσσερα ακόμη ιδρυτικά στελέχη, την «υπερκομματική» «δεξαμενή συλλογής» (Samelbecken) με το όνομα «Aufstehen» («Σηκωθείτε» / «Εξεγερθείτε»), που αισιοδοξεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, ν’ αλλάξει τη χώρα. Μια χώρα που μπορεί να ηγεμονεύει στην Ευρώπη και για μια ακόμα χρονιά να έχει στεφθεί παγκόσμια πρωταθλήτρια στις εξαγωγές και στα πλεονασματικά εμπορικά ισοζύγια, όμως ο κάθε πέμπτος Γερμανός εργαζόμενος ανήκει στην κατηγορία των χαμηλόμισθων, 6,5 εκατομμύρια Γερμανών φυτοζωούν με κοινωνικά επιδόματα Hartz-IV, ενώ 2,7 εκατομμύρια συνταξιούχων και 4,4 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Αν στην κραυγαλέα κοινωνική ανισότητα προστεθεί και ο πολυτεμαχισμός της γερμανικής κοινωνίας στο μεταναστευτικό τα τελευταία τρία χρόνια, τότε μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας «Aufstehen» επέλεξαν την κατάλληλη στιγμή να παρέμβουν δυναμικά, έχοντας σαν πρώτο θέμα το κοινωνικό ζήτημα και την πολιτική οικονομία – και όχι το μεταναστευτικό και τη σύγκρουση των πολιτισμών όπως ισχυρίζονται όσοι, αριστεροί και δεξιοί, δεν καλοβλέπουν το νέο αυτό εγχείρημα. Η γερμανική πολιτική πραγματικότητα είναι ότι στα ουσιώδη της πολιτικής ατζέντας, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι δεν διαφέρουν από τη Μέρκελ, ενώ ένας αριστερός συνασπισμός SPD – Linke – Πράσινοι όχι μόνο δεν αποτελεί πλέον πλειοψηφική εναλλακτική πρόταση αλλά βρίσκεται σε συνεχή υποχώρηση. Ένας λόγος παραπάνω για πολιτικές πρωτοβουλίες για σφυρηλάτηση νέων, προοδευτικών συμμαχιών, από άτομα αναγνωρισμένης πολιτικής διαίσθησης και ικανότητας, όπως είναι η Σάρα Βάγκενκνεχτ και ο σύζυγός της Όσκαρ Λαφονταίν.
Οι πέντε εκπρόσωποι του «Aufstehen» δεν παρουσίασαν προχθές κάποιο επεξεργασμένο «εκλογικό» πρόγραμμα, ούτε είχαν τέτοιες προθέσεις. Αντίθετα, έχοντας βάση την κοινή διακήρυξη αρχών του κινήματος επικεντρώθηκαν, πέρα από την οικονομία και την κοινωνική ανισότητα, σε πολλά άλλα ζητήματα, εκφράζοντας ξεκάθαρες γενικές αρχές του τύπου: «Η Γερμανία και η Ευρώπη πρέπει να ανεξαρτητοποιηθούν περισσότερο από τις ΗΠΑ», ή, «η γερμανική πολιτική δυναμώνει τον εθνικισμό άλλων χωρών επειδή αυτές δεν θέλουν να κυβερνούνται από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες» ή ότι «οι εξελίξεις στο προσφυγικό οδήγησαν σε μεγαλύτερη ανασφάλεια». Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ δεν εμφανίζεται πουθενά στη διακήρυξη, πολύ περισσότερο μια θέση που θα ζητούσε την έξοδο της Γερμανίας από το ΝΑΤΟ ή τις επιπτώσεις που θα είχε. Είναι σαφές πάντως ότι τα στελέχη του «Aufstehen» δεν σκοπεύουν να δημιουργήσουν κάποιο πολιτικό κόμμα, αφού πρωτίστως θέλουν να προκαλέσουν, είναι αλήθεια «από τα πάνω», έναν ευρύτατο δημόσιο διάλογο, να δημιουργήσουν ένα είδος «αντιπληροφόρησης» για τους «χαμένους» της παγκοσμιοποίησης, να πιέσουν «από τον δρόμο» τα παραδοσιακά κόμματα για ν’ αλλάξουν ριζικά, καταργώντας ένα χρόνιο status quo, και να δημιουργήσουν συμμαχίες για καινούριες πλειοψηφίες στην ευρύτερη Αριστερά.
Ακολουθώντας μια έξυπνη διαδικτυακή τακτική (βλ. info@aufstehen.de), ήδη από τις πρώτες μέρες, πάνω από 100 χιλιάδες Γερμανοί δήλωσαν την υποστήριξή τους στο κίνημα και στη διακήρυξή του με τίτλο: «Μαζί για μια δίκαιη και ειρηνική χώρα». Στη «δεξαμενή συλλογής» αναμένονται να ενεργοποιηθούν πολίτες όχι μόνο από την αριστερά και τη δεξιά ή εκείνοι που δεν ψηφίζουν κανένα κόμμα, αλλά και οι «παραστρατημένοι» ψηφοφόροι του ακροδεξιού AfD, όπως πιστεύει ο γηραιός Όσκαρ Λαφονταίν. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που σε ολόκληρη την Ευρώπη η Αριστερά –και ιδιαίτερα η σοσιαλδημοκρατική και κομμουνιστική της διάσταση– δεν περνά τις καλύτερες μέρες της ιστορίας της.
Όπως αναμενόταν οι αρνητικές αντιδράσεις, αλλού συγκρατημένες και αλλού επιθετικές και δηλητηριώδεις, ήρθαν απ’ όλα τα παραδοσιακά κόμματα και τα mainstream MME. Το κομματικό όργανο του SPD «Vorwärts» συμπέρανε πως το «Aufstehen» είναι «κίνημα για ηττημένους», ακριβώς την ημέρα που οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η πάλαι ποτέ ισχυρή γερμανική σοσιαλδημοκρατία είναι πλέον τρίτο κόμμα με 16% και τάσεις σταθερής καταβαράθρωσης. Η κρατική τηλεόραση ARD προσπάθησε με επαίσχυντα αντιδεοντολογικό τρόπο να στριμώξει το κίνημα –και ιδιαίτερα τη Σάρα Βάγκενκνεχτ–, στον χώρο της ακροδεξιάς για την αντίθεσή της στη μερκελική πολιτική στο μεταναστευτικό. Ενώ όλοι σχεδόν στο SPD συμφωνούν ότι «όλα γίνονται στο πλαίσιο του αγώνα για την εξουσία μέσα στο κόμμα της Αριστεράς (die Linke) και τις διασπαστικές τακτικές του ζεύγους Λαφονταίν-Βάγκενκνεχτ». Ανάλογη στάση έχουν και τα περισσότερα ανώτερα στελέχη του κόμματος die Linke.
Το ξεκίνημα του «Aufstehen» υπήρξε επιτυχές, κάτι που ομολογούν ακόμα και οι επιφανέστεροι επικριτές του στα παραδοσιακά κόμματα, που αντιλαμβάνονται πόσο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχτεί όχι μόνο για τα κόμματά τους, που απώλεσαν τον κοινωνικό τους προσανατολισμό, αλλά και για τις καρέκλες τους. Όμως είναι σαφές, όπως τόνισε κάποιος υποστηριχτής του «Aufstehen»: «Χωρίς την προσπάθεια να γίνει (το κίνημα) ανεξάρτητο από τις παραδοσιακές δυνάμεις στα ΜΜΕ, την οικονομία και την πολιτική, δεν θα υπάρξει προοδευτική πλειοψηφία στη Γερμανία. Διότι οι συντηρητικοί και οι δεξιοί στην πολιτική, τα ΜΜΕ και την οικονομία είναι ενωμένοι και μάλιστα παγκοσμίως σε έναν στόχο: Να καταρρεύσει κάθε προσπάθεια να επιτευχθεί μια αριστερή πλειοψηφία με παραδοσιακό τρόπο, συμπερι­λαμβα­νομένης και της υποστήριξης ή τουλάχιστον της ανοχής των μίντια».
Τουλάχιστον στα πρώτα της βήματα η πρωτοβουλία «Aufstehen» πρέπει να ιδωθεί σαν μια σοβαρή και οργανωμένη προσπάθεια προκειμένου από μια όντως άθλια κατάσταση για ένα μεγάλο μέρος του γερμανικού λαού –και σε πείσμα του ψευδεπίγραφου μερκελικού δόγματος «όλα βαίνουν καλώς»–, να γίνει κάτι καλύτερο, τουλάχιστον σαν μια ελπίδα για αλλαγή και «ανανέωση της δημοκρατίας». Ο υπεύθυνος επικοινωνίας του «Aufstehen» υποσχέθηκε πάντως κάτι το εντυπωσιακό: «Θα μετατρέψουμε τη Γερμανία σε κοινοβούλιο», έχοντας ψηλά στην ατζέντα λέξεις όπως ανθρωπιά, ειρήνη, ασφάλεια και κοινωνική συνοχή. Ίσως στην πορεία να αποκαλυφτεί κάτι το πραγματικά νέο που να έχει επιπτώσεις και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το γεγονός ότι σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης δεν ακούστηκε κανένα τσιτάτο κάποιου από τα «ιερά τέρατα» του κομμουνιστικού κινήματος είναι κάτι που θα πρέπει να σημειωθεί. Βεβαίως οι Μπέρνι Σάντερς, Ζαν Λυκ Μελανσόν και Τζέρεμι Κόρμπιν αποτελούν πρότυπα και για το κίνημα «Aufstehen», η κοινή διακήρυξη του οποίου δείχνει και τον μεγαλεπήβολο στόχο: «Μαζί για μια δίκαιη χώρα, σε μια δίκαια Ευρώπη! Μαζί για έναν καλύτερο κόσμο! Γι’ αυτό, ας εξεγερθούμε!».