Εκκλησία και ΧΑ

antirafana
Είναι κοινό μυστικό ότι, αν και  ο σκληρός πυρήνας της Χρυσής Αυγής διακρίνεται από νεοπαγανιστικές τάσεις, ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων που την έβγαλαν από το περιθώριο και την έβαλαν στη βουλή προέρχεται από το χώρο της Εκκλησίας. Πρόκειται για ανθρώπους που συμπορεύθηκαν για ένα διάστημα ταυτιζόμενοι με όλο το μισάνθρωπο ιδεολόγημα πλην του νεοπαγανισμού. Με αφορμή την άνοδο της ΧΑ μερικοί ιεράρχες έσπευσαν να καταδικάσουν τον εθνικισμό. Συχνά κεντρικό επιχείρημά τους ήταν ο νεοπαγανιστικός χαρακτήρας της Χρυσής Αυγής.

Προσωπικά είμαι επιφυλακτική με το επιχείρημα ότι η ΧΑ είναι νεοπαγανιστικό κόμμα, γιατί θεωρώ ότι έτσι στρέφουμε την προσοχή από όλα τα κραυγαλέα αντιχριστιανικά στοιχεία του κόμματος. Και κάτι περισσότερο: η επιμονή στα νεοπαγανιστικά στοιχεία δηλώνει μια έμμεση παραδοχή ότι ο ξενοφοβικός, εθνικιστικός λόγος καθαυτός δεν είναι αρκετός για να δείξει ότι η ΧΑ πρεσβεύει μια ιδεολογία ασύμβατη με τη χριστιανική πίστη. Το ξαναγράφω για να το συνειδητοποιήσουμε: μια οργάνωση χρησιμοποιεί απροκάλυπτα μισάνθρωπο λόγο, και εμείς ψάχνουμε αν φορούσαν τα στελέχη της ως πιτσιρικάδες μπλουζάκια με σατανιστικά σύμβολα, μπας και αποδείξουμε ότι δεν έχουν σχέση με μας.



Αυτές οι προσπάθειες να δείξουμε ότι η εκκλησία δεν έχει σχέση με τη ΧΑ, όσο καλοπροαίρετες και σημαντικές κι αν είναι, δεν έχουν τόσο ποιμαντικό, όσο απολογητικό χαρακτήρα. Δεν απευθύνονται δηλαδή στους πιστούς, αλλά στους «έξω». Τις σποραδικές δηλώσεις ιεραρχών κατά της ΧΑ τις αναπαράγουν θριαμβευτικά, λόγω της σπανιότητάς τους, κυρίως μη εκκλησιαστικά μέσα. Το πνεύμα τέτοιων ειδήσεων είναι «ακόμη και ιεράρχες καταδικάζουν τον εθνικισμό». Το ποίμνιο παίρνει το μήνυμα: μερικές τέτοιες δηλώσεις είναι αναγκαίο κακό, εφόσον ο πατριωτισμός υποτίθεται ότι βρίσκεται υπό διωγμόν και λίγη διπλωματία δεν βλάπτει. Αν ενοχληθήκαμε λίγο, δεν πειράζει, θα ανοίξουμε το ορθόδοξο site μας, τον ορθόδοξο ραδιοφωνικό σταθμό μας, θα διαβάσουμε κανένα ορθόδοξο περιοδικό και θα ξαναθυμηθούμε την εθνική μας υπερηφάνεια, τον κίνδυνο συρρίκνωσης του ελληνισμού, τον κίνδυνο αλλοίωσης της εθνικής σύνθεσης της χώρας μας, θα ξανακούσουμε ότι ο ελληνισμός και η ορθοδοξία βρίσκονται στο στόχαστρο, ίσως και καμμιά σχετική ραδιοαρβύλα, και θα ησυχάσουμε που βρήκαμε το χώρο μας όπως τον ξέραμε.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην πολιτική σκηνή, με τη ΧΑ να μένει ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο κόμμα και τον εθνικιστικό λόγο να γίνεται όλο και πιο απροκάλυπτος σε "mainstream" κόμματα, αποτελούν μια πρόκληση για την εκκλησία. Δεν θέλω να αμφισβητήσω τη σημασία των δηλώσεων κληρικών και λαϊκών κατά της ΧΑ. Ωστόσο, είναι σχετικά εύκολο να καταδικάσεις το νεοπαγανισμό ή το ναζισμό της χιτλερικής Γερμανίας, χωρίς να θίξεις κανένα από τα κακώς κείμενα στην εκκλησία. Λίγο-πολύ όλοι οι άνθρωποι της εκκλησίας γιορτάζουν την 28η Οκτωβρίου, ακόμη και όσοι κατά βάθος χαίρονται που η Θεσσαλονίκη για πολλές δεκαετίες παρέμεινε αμιγώς χριστιανική πόλη χωρίς οι Έλληνες να λερώσουν τα χέρια τους. Τώρα που ο κυρίαρχος εθνικιστικός λόγος τείνει να αποβάλει τη ρητορική της λευκής φυλής και της σβάστικας, η εκκλησία έχει χρέος να κοιτάξει με περισσότερη σοβαρότητα το πρόβλημα του εθνικισμού γενικά και ειδικότερα στους κόλπους της. Είναι επείγουσα ανάγκη να τεθούν μερικά άβολα αλλά βασικά ερωτήματα, όπως π.χ. γιατί στους κόλπους της εκκλησίας είναι τόσο διαδεδομένη μια φοβική (και όχι μόνο ξενοφοβική) στάση, ή πώς φτάσαμε να θεωρούμε ότι πρέπει να εξηγήσουμε γιατί ο εθνικισμός είναι ασύμβατος με την πίστη μας. Έτσι θα μπορέσει η εκκλησία να αναπτύξει όχι μόνο μια απολογητική, αλλά, πιο σημαντικό, και μια ποιμαντική κατά του εθνικισμού.