Άγιο Όρος και Σύμμαχοι

agioritikesmnimes

Οι Γερμανοί πήραν μέτρα εντοπισμού των στρατιωτών των συμμάχων που κρυβόντουσαν στις Μονές και από εκεί οι καλόγεροι τους φυγάδευαν στην Μέση Ανατολή.
Τα μέτρα αυτά εντάθηκαν από το καλοκαίρι του 1942.
Στις 31/7/1942 με το Η11/58 Βο ΡΙ έγγραφο της Feldkommandantur (Τμήμα Περιφερειακού Φρουραρχείου Θεσσαλονίκης), που ο Β. Κορφιωτάκης το γνωστοποίησε στις Μονές στις 17/8/1942 ήταν υποχρεωμένες να παραδώσουν μέχρι 25/8/1942 καταλόγους με ονόματα μοναχών που υπηρέτησαν σαν μόνιμοι ή έφεδροι αξιωματικοί στον ελληνικό στρατό.
Στις 6/8/1942 με έγγραφο της Feldkommandantur έπρεπε να δηλώσουν, με έγγραφο, πόσοι έφεδροι ή μόνιμοι αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού διέμεναν στο Άγιο Όρος (ΑΟ), διαφορετικά οι παραβάτες θα τιμωρούνται από το γερμανικό στρατιωτικό νόμο.
Τέτοιες διαταγές έστειλε η Feldkommandantur στις 13/12/1941, 4/2/1941, 7/2/1942, 13/6/1942, 14/9/1942, 8/10/1942, 14/12/1942 κ.α.
Το πλήθος αυτών των διαταγών δείχνουν την απροθυμία των μοναχών και των διοικητικών υπηρεσιών να συμμορφωθούν με τις διαταγές της Feldkommandantur. Το γεγονός αυτό προβλημάτισε το διοικητή της Στρατιάς Νοτιοανατολικής Ευρώπης και με εντολή του πήγε στο ΑΟ ο αξιωματικός της γερμανικής μυστικής αστυνομίας Δρ. Πάλακ (Dr Pallack). Στη Σύναξη που γίνηκε στις Καρυές συμμετείχαν ο Υποδιοικητής της Χωροφυλακής και ο Διοικητής του ΑΟ. Σύμφωνα με το πρακτικό (Συνεδρία ΞΣΤ 10/10/1943) ο Γερμανός αξιωματικός δήλωσε:



«Έκαστον κράτος διεξαγάγον πόλεμον δικαιούται να εκδίδη διαταγάς εξασφαλίζούσας τους πολεμικούς του σκοπούς και έχει δικαίωμα να απαιτεί την πιστήν εφαρμογήν και εκτέλεσιν τούτων.. .Παρά ταύτα εκ της τελευταίας αποφάσεως του στρατοδικείου απεδείχθη ότι τινές μοναχοί του ΑΟ παρέσχον και μετά την δημοσίευσιν της ανωτέρω διαταγής την συνδρομήν των προς Άγγλους αιχμαλώτους... Εμφορούμενον όμως εκ των καλών διαθέσεων του προς το ΑΟ , ποιείται αντί τούτου μίαν τελευταίαν προειδοποίησιν προς απάσας τας αρχάς και τους μοναχούς του ΑΟ περί των ανωτέρω απογορεύσεων και των σοβαρών συνεπειών, τας οποίας θα έχη τυχόν παραβίασις της διαταγής αυτής...».
Οι αντιπρόσωποι διαβεβαίωσαν τον Πάλακ ότι οι περιπτώσεις περιθάλψεως Άγγλων αιχμαλώτων είναι μεμονωμένες. Ότι δεν έχουν καμιά επίσημη πληροφορία για το θέμα αυτό και ότι συνέστησαν στις Μονές και τα Εξαρτήματα να μη βοηθούν Άγγλους αιχμαλώτους και ότι δεν υπάρχουν πια στο ΑΟ Άγγλοι. Ο Πάλακ γνώριζε την αλήθεια και στο τέλος της συνεδριάσεως εξέφρασε με ειρωνικό τρόπο την ελπίδα του ότι δεν θα αναγκαστεί να ασχοληθεί ξανά με το ζήτημα των Άγγλων στο ΑΟ. Σαν αποτέλεσμα της συνεδρίασης εστάλη στις μονές σχετική γνωστοποίηση!
Για να αποφευχθεί η φυγάδευση για Μ. Ανατολή στρατιωτικών που κρυβόντουσαν στο ΑΟ η Feldkommandantur 808 την 1/7/1942 με διαταγή της που υπέγραφε ο λοχαγός Κομπ απαγόρευε σε όλους να κρύβουν, σιτίζουν και βοηθούν κάθε πολίτη που βρισκόταν στοπ ΑΟ χωρίς άδεια, επί ποινή εγκλήσεως των παραβατών σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Στο ακρωτήριο Νυμφαίο υπήρχε ναυτικό παρατηρητήριο με γερμανική φρουρά, για τον εντοπισμό συμμαχικών υποβρυχίων που έφταναν στο ΑΟ για να φυγαδεύουν Έλληνες και Συμμάχους στην Μ. Ανατολή.
Στις 17/9/1841 έφτασε στο ΑΟ ο λοχαγός Γκρίσσε με έξη Γερμανούς και δύο Βουλγάρους αξιωματικούς για να εξετάσουν σχετική καταγγελία ότι Βρετανικό υποβρύχιο ανεφοδιάστηκε με καύσιμα από την ΙΜ Βατοπεδίου και παρέλαβε στρατιώτες.
Το 1943 οι Γερμανοί για να εξοικονομήσουν δυνάμεις, θέλησαν να αναθέσουν την φύλαξη και αστυνόμευση στον Βουλγαρικό στρατό και αποφασίστηκε να προωθηθεί μια βουλγαρική μεραρχία δυτικά του Στρυμώνα. Ο Ι. Ράλλης επί τη απειλή παραιτήσεως του κατάφερε να πάρει διαβεβαίωση ότι δεν θα θιγεί η ελληνική κυριαρχία στα εδάφη αυτά και υπέβαλε 15 αιτήματα που απέβλεπαν στην διαφύλαξη της ελληνικής κυριαρχίας. Οι Γερμανοί τα έκαναν αποδεκτά. Η συμφωνία τηρήθηκε παρόλο που οι Βούλγαροι επιχείρησαν να την παραβιάσουν αρκετές φορές. Με τον τρόπο αυτό σώθηκε το ΑΟ από την εισβολή Βουλγάρων
Το 1943 τοποθετήθηκε διοικητής της Γερμανικής Διοικήσεως Μακεδονίας ο Δρ Μαξ Μαρτέν που προχώρησε σε θετικές ενέργειες για το ΑΟ (επισιτισμός μοναχών, ανταλλαγές εμπορευμάτων, διαβεβαίωση ότι η περιοχή Χαλκιδικής θα παραμείνει υπό Γερμανικό έλεγχο, ίδρυση φυλακίου στελεχωμένου από Γερμανούς για την εκμετάλλευση των δασών, εξασφάλιση επικοινωνίας με τον έξω κόσμο κλπ).
Ο Μερτεν αποφάσισε το 1943 την ασφάλεια του ΑΟ με τοποθέτηση Γερμανού διοικητή τον Ταγματάρχη Στένγκερ που εγκαταστάθηκε στο αντιπροσωπείο της Ι. Μ. Βατοπεδίου. Και με δύναμη 10 στρατιωτικών χωροφυλάκων με διοικητή τον επιλοχία Γιάρις τον οποίο αντικατέστησε ο σταθμάρχης Γκεμπάουερ που επίταξε το αντιπροσωπείο της ΙΜ Σίμωνος Πέτρας και δύο γειτονικά κτήρια και το κελλί του Αγίου Νικολάου, ζήτησε ξυλεία και υποζύγια. Η Ιερά Κοινότητα υποχρεώθηκε να αναλάβει την διατροφή, τα έκτακτα έξοδα, τα μεταφορικά κλπ της Γερμανικής δύναμης.
Στις 26/5/1944 ο Γκεμπάουερ ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει το ΑΟ και έφυγε στις 28/5/1944.
Όσοι Γερμανοί αποκόπηκαν στο ΑΟ συνελήφθησαν από τον ΕΛΑΝ στις 13/9/1944 και οι μοναχοί συνανέλαβαν 4 Γερμανούς και 12 ταγματασφαλίτες σε ένα ιστιοφόρο με τρόφιμα στην σκήτη Αγίας Άννας.
Ο Μέρτεν μετά την κατάρρευση αιχμαλωτίστηκε και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο Bad Aibling της Αμερικανικής ζώνης στην Γερμανία. Για να επιτύχει την αποφυλάκισή του ζήτησε συστατικές επιστολές από την Ιερά Κοινότητα και από τους Μητροπολίτες Θεσσαλονίκης και Μυτιλήνης.