Άνθρωπος και Ύλη

 

Η εξουσία του ανθρώπου πάνω στην υλική δημιουργία είναι απόλυτη και απεριόριστη. Ο άνθρωπος είναι βασιλιάς της Δημιουργίας, όμως η μοναρχία του είναι (όπως και πάντα) συνταγματική. Ενώ ο Θεός δημιουργεί εκ του μηδενός, ο άνθρωπος δημιουργεί χρησιμοποιώντας την προϋπάρχουσα ύλη. Σ’ αυτή την ύλη, προτού την πάρει στα χέρια του ο άνθρωπος ο τεχνίτης και δημιουργός, υπήρχαν ήδη συγκεκριμένες δομές ή λειτουργίες – αυτό που οι Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, ονόμασαν λόγους. Ο άνθρωπος πρέπει να μπει στον κόπο να ανακαλύψει αυτούς τους λόγους και στη συνέχεια να τους σεβαστεί· πρέπει δηλαδή να είναι όχι μόνο δημιουργός αλλά και εξερευνητής. Αν πολλά προϊόντα της σύγχρονης τεχνολογίας είναι άσχημα και τοξικά, αυτό ακριβώς συμβαίνει γιατί ο άνθρωπος έχασε τον απαραίτητο σεβασμό προς την ύλη και δεν κατανοεί πλέον τους λόγους που ενυπάρχουν σ’ αυτήν. Υπάρχει στη φυσική δημιουργία μια εγγενής λογική, η οποία μεταφέρει πάνω στην ύλη μια ουσιώδη σχέση με το ανθρώπινο μυαλό. Μεταξύ της παθητικής λογικής της ύλης και της ενεργητικής λογικής του ανθρώπου υπάρχει μια συμπληρωματικότητα, που την έθεσε ο Θεός. Μόνον όταν ο άνθρωπος ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες της συμπληρωματικότητας, και όχι με αυθαίρετη βία, γίνεται πραγματικά δημιουργός κατ’ εικόνα του Δημιουργού Θεού.

Κάλλιστος Ware, Οικολογική Κρίση και Ελπίδα, εκδ. Ακρίτας