Ο συγγραφέας του βιβλίου "Αμαρτωλών Σωτηρία",μοναχός Αγάπιος,κατά κόσμον Αθανάσιος Λάνδος,ο "μέγας ευαγγελιστής του υπόδουλου Γένους",γεννήθηκε στο Χάνδακα,το σημερινό Ηράκλειο Κρήτης,στα τέλη του 16ου αιώνα(μετά το 1580).
Οι σαφείς και έγκυρες βιογραφικές πληροφορίες για τον Αγάπιο είναι πενιχρές,κι αυτές σεμνά κρυμμένες μέσα στα έργα του.Γιατί,όπως σωστά παρατηρήθηκε,ήταν ο ορθόδοξος μοναχός που κράτησε τον εαυτό του στη σκιά-άλλωστε ούτε σχέσεις με προσωπικότητες της εποχής του επεδίωξε ούτε εκκλησιαστικά αξιώματα επιζήτησε-,ενώ φρόντισε για την προβολή του λόγου του Θεού και την ψυχική ωφέλεια των συνανθρώπων του.Ξέρουμε μόνο ότι σπούδασε τα ελληνικά και τα ιταλικά στην Κρήτη,όπου η παιδεία τότε γνώριζε μεγάλη ακμή,ίσως μάλιστα και στην Ιταλία.Σε νεαρή,πάντως,ηλικία πρέπει να είχε αποκτήσει αξιόλογη μόρφωση,αν κρίνουμε ότι εργάστηκε δυο χρόνια ως γραμματικός του λόγιο Βενετοκρητικού άρχοντα Ανδρέα Κορνάρου(1548-1617),ιδρυτή της Ακαδημίας των Stravaganti.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ο Αθανάσιος Λάνδος εγκατέλειψε "τον κόσμον και τα εν τω κόσμω" και έφυγε για το Άγιον Όρος.Πάντως σύμφωνα με πληροφορία του γνωστού ιστοριοδίφη Ματθαίου Παρανίκα,ήδη από τα 1610 είχε τη φήμη του δασκάλου των ελληνικών στον Άθωνα.Μέσα στην πρώτη δεκαετία λοιπόν του 17ου αι. πρέπει να πήγε στο Περιβόλι της Παναγίας.Είναι μαρτυρημένο πως εγκαταβίωσε για δύο χρόνια στη Μεγίστη Λαύρα,ενώ φαίνεται πως επισκέφθηκε και άλλα κοινόβια.Τελικά όμως δεν έμεινε σε κανένα από αυτά.
Να τι γράφει ο ίδιος σε μια σημείωση του στο βιβλίο "Καλοκαιρινή",στον επίλογο του βίου του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη,όπου με χαριτωμένη απλότητα και ειλικρίνεια παραδέχεται την "ιδιορρυθμία" του:"Εις αυτό το θαυμάσιον μοναστήριον του οσίου Αθανασίου έκαμα κι εγώ χρόνους δύο,όταν υπήγα εκεί εις το Άγιον Όρος,δια να μάθω τας τάξεις του κοινοβίου και να δοκιμάσω αν μπορώ να γένω καλόγηρος.Και γνωρίζοντας ότι δεν έκαμα εώς τέλους,δεν έβαλα μετάνοιαν ούτε εκεί ούτε εις άλλο κοινόβιον,διότι είμαι βαρύγνωμος...αμή ηγόρασα κελλίον αναχωρητικόν.εις το οποίο εκαλογερεύτηκα δια να ορίζω του λόγου μου,να πηγαίνω όπου μου φανή,ότι όποιος βάλει μετάνοιαν εις κοινόβιον δεν έχει συγχώρησιν να φύγει απ'εκεί ολότελα,και όστις έχει υπομονή να φυλάγη υπακοήν εις τους προεστούς...,ο τοιούτος λογίζεται μάρτυρας".
Το κελλί που αόριστα αναφέρει,είναι η καλύβη των Αρχαγγέλων στην περιοχή της Μικράς Αγίας Άννης.Εκεί,σύμφωνα με αγιορείτικη παράδοση,έγραψε την "Αμαρτωλών Σωτηρία" και επιδόθηκε,γενικότερα,στη μελέτη και τη συγγραφή.Πλούσιο υλικό για τη δουλειά του του πρόσφεραν οι αγιορείτικες βιβλιοθήκες μαζί με δικά του βιβλία,ελληνικά και ιταλικά.Παράλληλα άσκησε με επιτυχία το έργο του βιβλιογράφου και του δασκάλου.
Αλλά ο Αγάπιος,πνεύμα ανήσυχο όσο και φιλάνθρωπο,δεν άργησε ν'αναλάβει έργο αποστολικό,πρωτοποριακό μάλιστα για την εποχή του.ν'αρχίσει περιοδείες σε "χώρες","κάστρη" και "μοναστήρια",να έρθει κοντά στο ταλαιπωρημένο ορθόδοξο λαό και να γίνει πνευματικός διδαχός του."Τον ίδιο καιρό που η λατινική και προτεσταντική προπαγάνδα αγωνίζονταν να επιβάλλουν τις δικές τους απόψεις",σημειώνει ένας μελετητής,"o ελληνικός κόσμος έμενε χωρίς διαφώτιση.Έλειπαν οι δάσκαλοι που θα τον κρατούσαν στον δρόμο της Ορθοδοξίας.Δεν υπήρχαν μορφωμένοι κληρικοί για να φωτίσουν τον λαό.Έτσι αποφάσισε να δώσει αυτός(ο Αγάπιος)ό,τι έλειπε..."Και το έδωσε με δυο τρόπους,το κήρυγμα και την εκτύπωση βιβλίων,που,"γραμμένα με απλό τρόπο και σε απλή γλώσσα",από το ένα μέρος θα φώτιζαν το λαό και θα τον κρατούσαν στην ορθή πίστη,και από το άλλο θα αποτελούσαν χρήσιμα βοηθήματα των κληρικών στο έργο τους.
Τόποι της κηρυκτικής και λοιπής δραστηριότητος του Αγαπίου-που,όπως αναφέρει σ'ένα σημείο του "Γεωπονικού" του,στις περιοδείες του ασκούσε και το έργο του πρακτικού γιατρού-ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του Κρήτη,η Πελοπόννησος,η Λήμνος,ο Άγιος Ευστράτιος,η Σκύρος,η Άνδρος,η Σίφνος,η Κύθνος,η Πάτμος,τα Κύθηρα,τα Ιωάννινα,η Άρτα,η Κέρκυρα.
Η ανάγκη της εκτυπώσεως των βιβλίων του τον έφερε ως τη Βενετία,όπου μάλιστα ταξίδεψε τρεις φορές και παρέμεινε για αρκετό χρονικό διάστημα ανάμεσα στα 1640 και 1656.Εκεί εξέδωσε την "Αμαρτωλών Σωτηρία" και άλλα του έργα("Παράδεισος","Εκλογή","Ψαλτήριον","Θεοτοκάριον","Γεωπονικόν" κλπ).
Μετά την κοίμησή του (Βενετία 18 Φεβρουαρίου 1656-με το Βενετικό ημερολόγιο 1657),τυπώθηκαν και κυκλοφορήθηκαν τρία ακόμα βασικά έργα του,το "Κυριακοδρόμιον",ο "Νέος Παράδεισος" και η "Χριστιανών Οδηγία",καθώς και μερικά άλλα με δευτερεύουσα σημασία.
Τα βιβλία αυτά γνώρισαν αλλεπάλληλες εκδόσεις και είχαν τεράστια απήχηση στο λαό,αφού,όπως σημειώνει ο πολύγραφος μεσαιωνοδίφης Κ.Ν.Σάθας,"επί δύο αιώνας υπήρξαν τα μόνα αναγνώσματα των εν τη δουλεία Ελλήνων".
(από τον πρόλογο του βιβλίου "Πώς θα σωθούμε",εκδ. Ι.Μ.Παρακλήτου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου