Οι δωρεές

 

Είναι πάντα ένα ζήτημα, οι δωρεές που γίνονται σε ναούς και μοναστήρια. Αν πρέπει και πότε να γίνονται δεκτές. Υπάρχουν πολλά κείμενα των Πατέρων οι οποίοι επιμένουν ότι οι δωρεές γίνονται δεκτές μόνο όταν δεν υπάρχει αδικία και εκμετάλλευση από πίσω. Όταν ο δωρητής δηλαδή δεν έχει κλέψει ή εκμεταλλευτεί ή αδικήσει κάποιον για να τα αποκτήσει. Και κλοπή θεωρούσαν οι Πατέρες να μην καταβάλλεται ο κατάλληλος μισθός αν ο δωρητής είχε στη δούλεψή του εργαζομένους. 

Εγώ πάλι, στην αρχή της ιερατικής πορείας μου συναντήθηκα στη Ραψάνη της Λάρισας με μία ασκήτρια η οποία έλεγε πως δεν πρέπει να παίρνεις μεγάλες δωρεές από έναν άνθρωπο αλλά να τα βγάζεις πέρα με ό,τι δίνουν οι φτωχοί από το υστέρημά τους καθώς αυτός που δίνει πολλά, θα θεωρήσει πως έχει δικαιώματα στον ναό ή το μοναστήρι και θα έχει απαιτήσεις. Θυμάμαι μια εκκλησία στη Λάρισα που υποχρεώθηκαν να χτίσουν ένα εντελώς ακαλαίσθητο "μνημείο" στους δωρητές τους, μπροστά από τον ναό, ύστερα από απαίτηση των δωρητών, οι οποίοι ακόμα ζούσαν!   

Είχα την ευτυχία να μη μπλέξω με μεγαλοδωρητές μέχρι σήμερα είτε επειδή κανείς δεν ήρθε να μου προσφέρει δωρεά είτε επειδή από επιλογή δεν τους προσέγγισα και δε ζήτησα ποτέ τίποτα. όπως δε ζήτησα ποτέ τίποτα από κάποιον δήμαρχο όσο ήμουν προϊστάμενος. Και δε θεωρώ πως έχασα και τίποτα κι ας μην έβαψα τοίχους, ας μην αγόρασα καθίσματα αναπαυτικά κλπ κλπ. Ειδικά στα Κύθηρα όταν ήμουν, μπορούσαμε κάθε λίγο να κάνουμε εμείς ως εκκλησία δωρεές όπου χρειαζόταν. 

Βέβαια οι ανάγκες είναι πολλές -και εδώ είναι η ουσία του ζητήματος- και οι ναοί χρειάζονται δωρεές για να επιβιώσουν. Με όλα τα γελοία πολλές φορές επακόλουθα. Γιατί κάτι τεμενάδες που κάνουμε σε δωρητές, δημάρχους κλπ, ε, μερικές φορές αγγίζουν το γελοίο, αν όχι το γκροτέσκο. Όμως γιατί να υπάρχουν αυτές οι ανάγκες; Γιατί να έχουν ρεύμα οι εκκλησίες και να είμαστε μεγαλοκαταναλωτές. Τόσους αιώνες με τα κεριά δε λειτουργούσαμε ή μήπως είχαμε μικρόφωνα σκυλάδικου της Εθνική(θα μου πει κάποιος και πώς θα κάνουμε τις φωνητικές επιδείξεις μας); Γιατί χρειαζόμαστε παχιά χαλιά και μεγαλόπρεπους θρόνους και βελούδινες πολυθρόνες; Η τα πολύπλοκα τέμπλα, επίχρυσα πολλές φορές. Αυτός είναι ο εναλλακτικός και μη καταναλωτικός τρόπος ζωής που προτείνει η Ορθοδοξία; Γιατί αυτόν τον καταναλωτισμό -στους άλλους- πολύ συχνά τον κατακρίνουμε αλλά εμείς έχουμε δημιουργήσει έναν δικό μας καταναλωτισμό που μας γίνεται βραχνάς. 

Βλέπετε λοιπόν, ο τρόπος ζωής ο χριστιανικός έχει μια ιδιαιτερότητα όταν τον κηρύττεις και δεν τον ακολουθείς. Σε κάνει εντελώς ρεζίλι. Όχι μόνο στο θέμα που έθιξα αλλά σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Η βυζαντινή περίοδος πέρασε και μαζί με αυτή και η ανάγκη για μεγαλειώδη κτίσματα και στολίδια. Η προσκόλληση σε εκείνα τα χρόνια, ένδοξα και σημαντικά ομολογουμένως, δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς της Εκκλησίας και μάλλον αποτελεί και τροχοπέδη για το έργο της. Ας φτωχύνουμε επιτέλους ως Εκκλησία, δε θα πάθουμε και τίποτα. Ίσα ίσα, θα δούμε αυτά που έχουν πραγματική αξία.

ΥΓ. Προφανώς το ζήτημα έχει πάμπολλες παραμέτρους, σπάνια είναι άσπρο-μαύρο  και κάθε απάντηση γεννά και δυο τρία ερωτήματα. Αυτή είναι η δική μου προσέγγιση η οποία δεν διεκδικεί θέση κανόνα ή βαθιάς σοφία ή αδιαμφισβήτητης αλήθειας. Όπως και όλα όσα γράφω κατά καιρούς.