https://www.aljazeera.com/opinions/2025/6/15/the-real-reason-israel-attacked-iran
Ori Goldberg
Καθώς η ισραηλινο-ιρανική αντιπαράθεση εισέρχεται στην τρίτη ημέρα της, τα θύματα και από τις δύο πλευρές αυξάνονται. Τουλάχιστον 80 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στο Ιράν και τουλάχιστον 10 στο Ισραήλ. Παρά την θανατηφόρα απάντηση από το Ιράν, Ισραηλινοί αξιωματούχοι συνέχισαν να επιμένουν ότι οι επιθέσεις σε διάφορες ιρανικές πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις ήταν απαραίτητες.
Έχουν δοθεί αρκετές δικαιολογίες στο ισραηλινό κοινό, αλλά καμία δεν εξηγεί τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους η ισραηλινή κυβέρνηση αποφάσισε να πραγματοποιήσει τη μονομερή, απρόκλητη επίθεση.
Η ισραηλινή κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το πλήγμα ήταν «προληπτικό», με στόχο την αντιμετώπιση μιας άμεσης, αναπόφευκτης απειλής από την πλευρά του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα. Δεν φαίνεται να υπάρχουν στοιχεία για αυτόν τον ισχυρισμό. Το πλήγμα του Ισραήλ αναμφίβολα σχεδιάστηκε σχολαστικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μια προληπτική επίθεση πρέπει να εμπεριέχει ένα στοιχείο αυτοάμυνας, το οποίο, με τη σειρά του, προκύπτει από μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Δεν φαίνεται να έχει συμβεί τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Επιπλέον, το Ισραήλ έχει υποστηρίξει ότι η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) που δημοσιεύθηκε στις 12 Ιουνίου, η οποία καταδίκαζε το Ιράν για ουσιώδεις παραβιάσεις των δεσμεύσεών του στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, συνιστά τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αλλά ακόμη και ο ΔΟΑΕ φαίνεται να απορρίπτει αυτόν τον ισχυρισμό. Δεν υπήρχε τίποτα στην έκθεση που να μην ήταν ήδη γνωστό στα εμπλεκόμενα μέρη.
Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει επίσης υποστηρίξει, σε άμεση σχέση με την έννοια ενός «προληπτικού» χτυπήματος, ότι στόχευε στoν «αποκεφαλισμό» του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Είναι γενικά αποδεκτό από τους ακαδημαϊκούς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ότι το Ισραήλ δεν έχει την ικανότητα να καταστρέψει το πρόγραμμα, ειδικά αν επιχειρήσει να πραγματοποιήσει ένα τέτοιο χτύπημα μόνο του.
Η φύση της επιχείρησης, όπως εξελίσσεται, φαίνεται επίσης να υποδηλώνει ότι το Ισραήλ δεν είχε ποτέ πρόθεση να εξαλείψει τις ιρανικές πυρηνικές δραστηριότητες. Ο ισραηλινός στρατός βομβαρδίζει διάφορους στρατιωτικούς και κυβερνητικούς στόχους, από πυραυλικές βάσεις μέχρι ένα κοίτασμα φυσικού αερίου και μια αποθήκη πετρελαίου. Έχει επίσης πραγματοποιήσει μια σειρά από δολοφονίες εναντίον ανώτερων Ιρανών στρατιωτικών ηγετών. Ο Αλί Σαμχανί, πρώην υπουργός Άμυνας και στενός σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ήταν μεταξύ των στόχων και φέρεται να σκοτώθηκε, αν και τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και η κυβέρνηση δεν έχουν ακόμη επιβεβαιώσει επίσημα τον θάνατό του. Ο Σαμχανί πιστεύεται ότι ήταν ηγετική φυσιογνωμία στις συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες τους τελευταίους μήνες.
Η δολοφονία του, μαζί με άλλων, αντικατοπτρίζει έναν αγαπημένο ισραηλινό τρόπο δράσης. Το Ισραήλ συχνά προσπαθεί να «εξαλείψει» συγκεκριμένα άτομα με την ελπίδα ότι ο θάνατός τους θα επιφέρει την αποσύνθεση των συστημάτων και των θεσμών που ηγούνται. Ο θάνατος του Σαμχανί μπορεί να ερμηνευτεί ως μια προσπάθεια δολιοφθοράς των συνομιλιών μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, οι δολοφονίες φαίνεται επίσης να υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός λεπτομερούς σχεδίου για να καταδειχθεί η ισχύς του Ισραήλ σε όλα τα επίπεδα της επίσημης ζωής και των πρακτικών του Ιράν. Δεν πρόκειται για «αποκεφαλισμό» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Μια τρίτη εκδοχή είναι ότι το Ισραήλ έχει βάλει στόχο να ξεκινήσει μια «αλλαγή καθεστώτος» στην Τεχεράνη. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου το είπε αυτό ανοιχτά όταν κάλεσε τον «περήφανο λαό του Ιράν» να υπερασπιστεί την «ελευθερία του από ένα κακό και καταπιεστικό καθεστώς».
Η υπόθεση ότι οι Ιρανοί απλώς θα εκτελούν τις εντολές του Ισραήλ καθώς τους βομβαρδίζει αμείλικτα και μονομερώς μοιάζει με την ιδέα ότι αν το Ισραήλ προκαλέσει λιμοκτονία και εξοντώσει τους Παλαιστίνιους στη Γάζα στον απαιτούμενο βαθμό, θα εξεγερθούν εναντίον της Χαμάς και θα την απομακρύνουν από την εξουσία.
Ακόμα κι αν ίσχυε αυτό, το να υποθέσουμε ότι οι Ιρανοί περιμένουν μόνο ένα ισραηλινό χτύπημα για να κινηθούν εναντίον του καθεστώτος καταδεικνύει μια βαθιά έλλειψη κατανόησης όσον αφορά τις δυνάμεις που καθοδηγούν την ιρανική πολιτική. Ενώ πολλοί Ιρανοί αναμφίβολα αντιτίθενται στην Ισλαμική Δημοκρατία, οι Ιρανοί όλων των πολιτικών πεποιθήσεων είναι σταθερά «πατριώτες», αφοσιωμένοι στην υποστήριξη της ιρανικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας από οποιεσδήποτε προσπάθειες εξωτερικών στοιχείων να επιβάλουν τις ατζέντες τους στη χώρα τους.
Στην πραγματικότητα, όπως ακριβώς πολλοί Ισραηλινοί που θα θεωρούσαν τους εαυτούς τους ασυμβίβαστους επικριτές του Νετανιάχου άλλαξαν στάση όταν ξεκίνησε η ισραηλινή επίθεση και τώρα υποστηρίζουν φανερά την κυβέρνηση - το πιο κραυγαλέο, μέλη της κοινοβουλευτικής «αντιπολίτευσης» - έτσι και πολλοί αντίπαλοι της Ισλαμικής Δημοκρατίας συσπειρώνονται τώρα πίσω από τη σημαία για να υποστηρίξουν την παραβιασμένη κυριαρχία του Ιράν. Ο ισχυρισμός ότι το Ισραήλ απλώς «θέτει τις βάσεις» για μια λαϊκή ιρανική εξέγερση με την επίθεση είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μια κυνική χειραγώγηση.
Το Ισραήλ δεν έχει χτυπήσει το Ιράν για όλους αυτούς τους λόγους. Τι, λοιπόν, οδήγησε στην επίθεση; Εν μέσω της γενοκτονικής εκστρατείας στη Γάζα, ο Νετανιάχου γνωρίζει πολύ καλά ότι η κυβέρνησή του έχει εξαντλήσει τις επιλογές της. Η διεθνής κοινότητα, καθώς και οι περιφερειακοί σύμμαχοι, έχουν αρχίσει να επικρίνουν έντονα το Ισραήλ. Κάποιοι έχουν επίσης προετοιμαστεί να εφαρμόσουν μονομερή μέτρα, όπως η μαζική αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους.
Το ένταλμα σύλληψης του Νετανιάχου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο επίκειται και η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη νομιμότητα της ισραηλινής κατοχής περιμένει να εκδοθεί. Το Ισραήλ και ο στρατός του έχουν διαπράξει επανειλημμένως σφαγές, τις έχουν αρνηθεί και έχει αποδειχθεί ότι λένε ψέματα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Νετανιάχου σχεδίαζε την επίθεση στο Ιράν εδώ και χρόνια, περιμένοντας ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Αυτή η φορά ήρθε την Παρασκευή. Είναι μια απεγνωσμένη προσπάθεια να συσπειρωθεί ο κόσμος πίσω από το Ισραήλ, ακριβώς τη στιγμή που γίνονται προετοιμασίες για να του στερηθεί η απόλυτη ατιμωρησία που απολαμβάνει από την ίδρυσή του.
Το Ιράν εξακολουθεί να θεωρείται πιθανή απειλή από πολλές ηγετικές δυνάμεις του Παγκόσμιου Βορρά. Επικαλούμενος τα γνωστά στερεότυπα που συνδέονται με μονομερείς θανατηφόρες ισραηλινές ενέργειες - από θεϊκές υποσχέσεις μέχρι το Ολοκαύτωμα - ο Νετανιάχου ήλπιζε να αποκαταστήσει το status quo. Το Ισραήλ μπορεί ακόμα να κάνει ό,τι θέλει.
Αυτός είναι ο τρέχων ορισμός του Ισραήλ για την «ασφάλεια», την πιο ιερή αρχή στον πυρήνα της. Είναι η φαινομενικά απολιτική γένεση της ισραηλινότητας, ο χώρος αφιερωμένος εξ ολοκλήρου στην εβραϊκή υπεροχή, που είναι ο μόνος «πραγματικός» τρόπος για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της εβραϊκής ζωής. «Ασφάλεια» σημαίνει ότι το Ισραήλ μπορεί να σκοτώνει όποιον θέλει για όσο θέλει και όπου και όποτε θέλει, χωρίς να πληρώνει κανένα τίμημα για τις πράξεις του.
Αυτή η «ασφάλεια» είναι που έχει παρακινήσει τις ενέργειες του Ισραήλ από τη Γάζα μέχρι την Υεμένη, τον Λίβανο και τη Συρία, και τώρα στο Ιράν. Ένα τέτοιο «καθεστώς ασφαλείας» πρέπει φυσικά να επεκτείνεται συνεχώς. Δεν μπορεί ποτέ να σταματήσει. Χτυπώντας το Ιράν, ο Νετανιάχου τα παίζει όλα για όλα, διεκδικώντας πλήρη και απόλυτη ατιμωρησία για το Ισραήλ καθώς και για τον εαυτό του, τόσο στη Χάγη όσο και στα εγχώρια δικαστήρια.
Θα είναι αυτή η σωτηρία του Νετανιάχου; Θα τον συγχωρήσει το ισραηλινό κοινό για τις άθλιες αποτυχίες του στο εσωτερικό και τις φρικτές παραβάσεις του στη Γάζα; Παρατηρώντας την τρέχουσα αίσθηση ενθουσιασμού στον δημόσιο ισραηλινό διάλογο, αυτό μπορεί κάλλιστα να ισχύει.
Οι μεγάλες ουρές που απλώνονται έξω από κάθε ανοιχτό κατάστημα, από είδη κιγκαλερίας μέχρι τρόφιμα, καταδεικνύουν ότι οι Ισραηλινοί έχουν εισέλθει σε κατάσταση απόλυτης επιβίωσης. Ένας υπάκουος πολίτης μπορεί να είναι καλός για τον Νετανιάχου, αλλά είναι κακό προμήνυμα για κάθε προσπάθεια οικοδόμησης και υπεράσπισης μιας ισχυρής ισραηλινής κοινωνίας.